Бір қызығы, Мемлекеттік кірістер комитетінде inbusiness.kz Салық кодексінде жеке тұлғалар бойынша банктік шоттар бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру (депозитке шектеу) хабарланды. Бұл ретте жеке тұлғалардың шоттарын тыйым салуы құқығы тек сот орындаушыларына сот шешімі бойынша немесе салық бұйрығы негізінде беріледі.
Жақында қазақстандықтар өз депозиттеріне шектеулер салына бастады және қажетті шығыс операцияларын жүзеге асыра алмады. Біздің кейбір жерлестеріміз өте қиын жағдайға тап болды – олар шетелде демалыста ақшасыз қалуға да мәжбүр болды.
Әлеуметтік желіде қолданушылары осыған байланысты былай деп жазады:
«Демалыс кезінде шок болды. Салық (Мемлекеттік салық басқармасы) менің Депозиттеріме шектеу қойғаны туралы хабарлама келді. Дәл осылай «Д» бас әрпімен жазылған. Бір қуантатыны олар сыпайы, құрметпен жазды. Мен әрқашан ақшаны депозиттерде ұстаймын және қандай да бір төлем алдында бірден аламын. Ыңғайлы: мен ақша таба тұра және операциялар бір секундта өтеді. 21 жылға мүлік салығы бойынша берешек пайда болды және әлі де өсімпұл есептелгенін білді. Демалысқа шықпас бұрын Мен әрқашан «Halyk» және «Kaspi kz» қосымшалары арқылы барлық салықтарымды, берешектерімді және айыппұлдарымды тексеремін. Барлығы таза болды. Сондықтан салықтарыңызды мұқият тексеру керек — демалыста осындай тосынсыйлар болмауы үшін.
Айтпақшы, отандастарға салық берешегі туралы алдын-ала хабарлама келіп түспеген.
Қазақстандықтардың Facebook тегі басқа жазбаларынан келесі пікірлерді бөліп көрсетуге болады:
«Сіз жалғыз емессіз, мұндай жағдайлар көп. Салық қазір кірісті ұлғайту үшін белсенді түрде жүн салатын сияқты. Жалпы, елден кету мүмкіндігіне тыйым 40 АЕК-тен астам қарыз болған кезде пайда болады».
«Маған қате түрде шотыма арест салған. Мен оны анықтап жүргее кезде, ақшасыз бір ай қалдым».
«Маған жиырма жыл бұрын ұрланған көлікке салық жіберілді! Өсімпұлдармен, кері санмен үлкен ақша. Мен қатты таң қалдым. Көптеген жағдайлар мені тоздырды, нәтижесінде оларды төлеуге мәжбүр болдым. Жол полициясында да, автоцонда да бәрі мұны істеуге құқығы жоқ деп айтты».
«Ал маған 2019 жылы шоттарыма арест салынып, маған ешқашан жер иелігіне салық 16 тиынына шектеді! Сонымен, менің жерім емес екенін дәлелдеу үшін мен министрдің блогына жазуыма тура келді! Олар оны сол кезде түсінген сияқты, жергілікті салық қызметкерлері қателік үшін кешірім сұрап, олар бірден министрге жүгінбеуге сұрады. 2022 жылы тағы да арест және шектеулер салынды! Тағы да осы жер мәселесі үшін. Әзірге Мен осы учаскеге меншік құқығымды талап етемін деп қорқытқан жоқпын,-деді бұрыштамашылар салықты төлеу керек деп. Егер осы учаскеге салық тағы бір рет шықса, заңды түрде салық төлеу үшін өз меншігіңізге жүгінуге тура келеді».
Түсініктеме үшін inbusiness.kz ҚР Мемлекеттік кірістер комитетіне жүгінді, онда біраз уақыттан кейін Салық кодексінде жеке тұлғалар бойынша банктік шоттар бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру (депозитке шектеу) көзделмегені туралы жауап берілді.
Салық заңнамасына сәйкес бұл рәсімдер тек заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлерге қатысты қолданылады.
Атап айтқанда, Салық кодексінің 118 — бабының 1-тармағына сәйкес салық төлеушінің (салық агентінің) – заңды тұлғаның, заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшесінің, Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент нестің, тіркеу есебінде тұрған жеке тұлғаның банктік шоттары (корреспонденттік шоттарды қоспағанда) бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру дара кәсіпкер, жеке практикамен айналысатын адам мынадай жағдайларда Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған тәртіппен жүргізіледі:
Салық кодексінде белгіленген мерзімдерде салық төлеушінің (салық агентінің) салық есептілігін табыс етпеуі – Салық кодексінің 114-бабы 2-тармағының 5) тармақшасында көзделген хабарлама табыс етілген күннен кейінгі күннен бастап отыз жұмыс күні өткен соң;
Салық кодексінің 114 – бабы 2-тармағының 12) тармақшасында көзделген хабарлама табыс етілген күннен бастап отыз жұмыс күні өткен соң-салық төлеуші қосылған құн салығы бойынша тіркеу есебіне қою туралы салық өтінішін ұсынбаған;
тәуекелдерді басқару жүйесіне сәйкес: тәуекелдің жоғары деңгейі санатына жатқызылған салық төлеуші (салық агенті) республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болған айлық есептік көрсеткіштің 6 еселенген мөлшерінен асатын мөлшерде салық берешегін өтемеген жағдайда-салық төлеушінің (салық агентінің) салықтық берешекті өтеу туралы хабарлама табыс етілген күннен бастап бір жұмыс күні өткен соң тәуекелдің орташа деңгейі – салық берешегін өтеу туралы хабарлама тапсырылған күннен бастап он жұмыс күні өткен соң;
салық органының лауазымды адамдарының Салық кодексінде белгіленген салықтық тексеру жүргізу тәртібін бұзған жағдайларды қоспағанда, салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді салықтық тексеруге және тексеруге жібермеуі – Салық кодексінде белгіленген салықтық тексеру жүргізу тәртібін бұзған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде;
Салық кодексінің 114 – бабы 2-тармағының 7) және 13) тармақшаларында көзделген хабарламаны қоспағанда, орналасқан жері бойынша салық төлеушінің (салық агентінің) болмауына байланысты жіберілген хабарламаны пошта немесе өзге де байланыс ұйымы қайтарған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде қайтарған;
салық төлеуші Салық кодексінің 70 — бабы 5-тармағының бірінші бөлігінде белгіленген талапты орындамаған жағдайда-Салық кодексінің 70 — бабы 5-тармағының бірінші бөлігінде белгіленген мерзім өткен күннен бастап үш жұмыс күні ішінде;
Салық кодексінің 96 – бабының 4 және 4-3-тармақтарында көзделген жағдайды қоспағанда, салық органдары камералдық бақылау нәтижелері бойынша анықтаған бұзушылықтарды жою туралы хабарламаны орындамау-Салық кодексінің 96-бабы 2-тармағының бірінші бөлігінде көрсетілген мерзім өткен күннен бастап бес жұмыс күні өткен соң.
Бұдан басқа, МКК 2018 жылғы 1 қаңтардан бастап Салық кодексінің 128-бабы 2-тармағының нормасы енгізілгенін, оған сәйкес мемлекеттік кіріс органдары тиісті әділет органдарына (аумақтылығы бойынша не жеке сот орындаушыларының өңірлік палатасына) «атқарушылық іс жүргізу туралы» Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен мәжбүрлеп орындау үшін салық бұйрықтарын жіберетінін қосты және сот орындаушыларының мәртебесі туралы».
«Салық кодексінің 128-бабының 1-тармағына сәйкес жеке тұлға республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болған 1 еселенген АЕК мөлшерінде салық берешегін төлемеген немесе толық төлемеген жағдайларда, жеке тұлғалардың салық берешегі туралы хабарлама табыс етілген күннен бастап отыз жұмыс күні өткен соң салық органы салық бұйрығын шығарады уәкілетті орган белгілеген нысан бойынша жеке тұлғаның берешегін өндіріп алу туралы және ол шығарылған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей жеке тұлғаға жібереді.
Жоғарыда айтылғандардың негізінде жеке сот орындаушылары «атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен жазалау шараларын қолданады, — деп түйіндеді ҚР МКК.
Айта кетейік, біздің абоненттеріміз — жеке тұлғалар, ал жеке тұлғалар бойынша Салық кодексінде банктік шоттар бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру (депозитке шектеу) көзделмеген. Бірақ әлі де қарыздың жоқтығына көз жеткізген дұрыс тексеріп «тыныш», «тосынсыйсыз дегендей.
Дереккөз: inbusiness.kz