Елдегі ірі көмір өндірушіден қаншалықты 6 жыл ішінде көмір компаниялары арасында ең ірі салық төлеуші, өзінің өндірістік белсенділігін кеңейтуге ниеттенуде.
«Шұбаркөл Премиум» АҚ акционерлерінің кворумы өткен жылғы бөлінбеген пайда бөлігінен дивидендтер төлеуге қосымша 5 млрд теңге жіберу туралы шешім қабылдады. Бұл шешім туралы компания 29 тамыз, сейсенбіде Қазақстан қор биржасын (KASE) хабардар етті. Бұған дейін компания өз акционерлеріне 2022 жылдың I тоқсанында 31,14 млрд теңге көлемінде пайда төлеген болатын, деп хабарлайды inbusiness.kz.
Нәтижесінде дивидендтік төлемдер коэффициенті өткен жылғы таза кірістің 50,28% құрады. Басқаша айтқанда, компания менеджменті кірістің екінші бөлігін инвестициялық жоспарларды іске асыруда қаржылық тұрақтылықты нығайту үшін қоғамның иелігінде қалдырды. Мемлекеттік кірістер гомитетінің деректері бойынша, өткен жылы «Шұбаркөл Премиум» қазынаға 23,9 млрд теңге аударды, ол 2021 жылғы көрсеткіштен 7 есе көп (3,05 млрд теңге) құрайды.
Сонымен қатар, Adata.kz деректер бойынша 2023 жылдың ортасына қарай «Шұбаркөл Премиум» Қазақстандағы көмір өндірушілер арасында жылдық мәнде 29,85 млрд теңге көрсеткішімен ірі салық төлеуші болып шықты. Компанияның меншік иелері тиісінше «Шұбаркөл Премиум» акцияларының 67%, 16,5% және 16,5% иелік ететін бизнесмендер Тимур Құлыбаев (Joint Resources АҚ арқылы), Раушан Сағдиева (FCI Management LLP ЖШС) және Шынар Елимесова (Trans Coal Investments Group ЖШС) болып табылады.
Компанияның көрсеткіштеріне Ресей мен Украина арасындағы қарым-қатынас айтарлықтай әсер етті, бұл әлемдегі шикізат активтері, соның ішінде көмірдің бағасының тез өсуіне себеп болды. Argus агенттігінің мәліметі бойынша 2022 жылдың қаңтарынан наурызына дейін бір тонна көмірдің құны екі есеге өсіп, 167,2 доллардан 325,25 долларға дейін өсті. Шілде айында 389 доллар бағасынан кейін жыл соңына дейін бір тонна энергетикалық шикізаттың құны 227 долларға дейін түзетілді; 2023 жылдың тамыз айының басында көмірдің бағасы тоннасына 110 долларға дейін төмендеді, Argus деректерінен алынған.
Соған қарамастан, 2022 жылы бағаның өсуі компанияның кірісін 3,5 есеге, 39-дан 179 млрд теңгеге дейін ұлғайтуға мүмкіндік берді. Өндіріс құны өз кезегінде 3 есеге жуық өсті. Негізгі келеңсіздік көмірді өткізу бойынша шығыстардың артуына, атап айтқанда, тиеп – жөнелту және тасымалдау жөніндегі қызметтер-7,1-ден 49,2 млрд теңгеге дейін жеті есе өсуге байланысты болды. 2022 жылдың қорытындысы бойынша таза пайда 71,8 млрд теңгені құрады, 2021 жылғы 9,8 млрд теңгеге қарағанда «Шұбаркөл Премиум»АҚ қаржылық есептілігінен алынған.
Компания өндірістік қуаттылықты кеңейтуге өз инвестицияларын ұлғайтуды жалғастыруда. 2022 жылы аршу жұмыстары сондай-ақ қызметкерлердің жалақысына жұмсалған шығындар екі есе өсті (+69% г/г).
Индустрия министрлігінің деректері бойынша 2022 жылы Қазақстанның Көмір өндіруші компаниялары 113,9 млн тонна қатты отын өндірді, бұл 2021 жылдан 1,9% — ға артық. Көмір концентраты мен қоңыр көмірді ескере отырса, елдегі өндіріс өткен жылы шамамен 118 миллион тоннаға жетті ол өткен жылмен салыстырғанда 2% — ға жоғары. Әдетте, өткен жылдары Қазақстаннан Ресей Федерациясына және Еуропаға көмір экспорты 30 млн тонна белгісіне жетер жетпес отырса, өткен жылы ол 32,5 млн тонна деңгейіне өсті. ЕО-дан басқа, 2022 жылы Қазақстандық көмір отынын жеткізудің көлемі көршілес елдерге: Ресейге – 19,6 млн тонна, Өзбекстанға – 1,6 млн тонна, Қырғызстанға – 0,9 млн тонна жеткізілді.
Еуропаға экспорттың жандануы және Шұбаркөл кен орнының орталық бөлігін игеріп жатқан «Шұбаркөл Премиум» ішкі сұранысының сақталуының арқасында өндіріс тұрақты өсуде. Қарағандылық кәсіпорын 2021 жылы 1,67 млн тоннадан 2022 жылы 2,5 млн тоннаға дейін өндірістің қарқынды өсуін көрсетті. Осылайша, «Шұбаркөл Премиумында» көмір өндірісінің ұлғаюы бір жыл ішінде 49% -. құрады, бұл шын мәнінде бұл компанияны елдегі көмір саласында ең қарқынды дамып келе жатқан компанияға айналдырады.
Компанияның өсуінің тағы бір негізі Қазақстанның ішкі нарығы болып табылады. 2022 жылы коммуналдық-тұрмыстық қажеттіліктерге және Ел ішіндегі халыққа11 млн тонна, Қазақстандық энергетикалық кешендерде 64,4 млн тонна көмір, ал өнеркәсіптік кәсіпорындар 6 млн тоннаға жуық көмір алынған. Сондықтан, тұрмыстық көмірдің ішкі нарығының болашағы елде жылына 30 мыңнан астам жеке тұрғын үй құрылысы белсенді түрде жалғасып жатқандығына байланысты, әдетте жеке үйге жылыту маусымына орта есеппен 10 тоннаға жуық көмір қажет болады. Елде әрең жетікізіп жатырған газға жаңа салынған тұрғын үйлер қосылмай жатыр, ал алдағы жылдары көгілдір отынның бағасы көтеріледі деп болжамдауда.
Егер сандарға қарасақ, 2021 жылы коммуналдық-тұрмыстық қажеттіліктерге 10,7 млн тонна көмір жөнелтірілді, яғни 2022 жылы көмір нарығының осы сегментінде тұтынудың 300 мың тоннаға өсуі тіркелді. Бүкіл ел бойынша халықтың коммуналдық-тұрмыстық қажеттіліктері үшін ішкі нарыққа өндірілетін көмірдің бір бөлігін әлеуметтік жауапкершілігіне қарай «Шұбаркөл Премиум» қарағандылық кәсіпорны өзіндік құнынан төмен жеткізіп жатыр.
Естеріңізге сала кетсек, «Шұбаркөл Премиум» алғашқы тонна көмірін 2016 жылы өндірген болатын. Өткен жылдың қазан айында Шұбаркөл кен орнының «Центральный» учаскесін игеру басталғаннан бері жалпы өндірістік көрсеткішке 10 млн тонна қол жеткізілді. 2023 жылы компания жылына 3 млн тонна көмір өндіруге шығуды жоспарлап отыр. Алдағы 2027 жылға қарай «Шұбаркөл Премиумында» 5 млн тонна өндіру жұмысын асып түсу жоспар қойды. Компания өндірісінің үздіксіз өсуінің мұндай жарқын перспективасын құрамы жағынан калориялы және Шұбаркөл көмірінің тамаша сапасы қолдайды, соның арқасында ол Қазақстанда, Германияда, Польшада, Швейцарияда, Түркияда және де алыс және жақын басқа елдерде өте танымал.
Ақпарат көзі: inbusiness.kz